Przysłowia wielkanocne - wiosenne zajęcia logopedyczno-pedagogiczne

Przysłowia wielkanocne to mądrość ludowa schowana w kilku zdaniach, co podkreśla Leonard J. Pełka, pisząc, że stanowią one: „alegoryczne ujęcie produkcyjnego i ludycznego stosunku społeczności wiejskiej do cyklu dorocznych przeobrażeń zachodzących w świecie przyrody i rzutujących na warunki życia społecznego ludu”¹. Jest to zatem bardzo swoiste uogólnienie wiedzy ludowej, z której wynikają określone wskazówki praktyczne. W zabawny sposób za pomocą rymów i prostych skojarzeń przysłowia wielkanocne uczą zależności rządzących światem (łańcucha przyczynowo-skutkowego) i relacji czasowych. W przysłowiach ludowych odnajdujemy przede wszystkim wiele prognoz meteorologicznych oraz rad dotyczących czasu rozpoczynania i kończenia prac gospodarskich. Warto przy tej okazji wyjaśnić dzieciom znaczenie tych powiedzeń, poszerzając jednocześnie wiedzę o świecie i słownictwo.

Przysłowia nadal stanowią niezwykle interesujący element folkloru, również te wielkanocne, są śladem zmysłu obserwacyjnego wielu pokoleń naszych przodków, zatem dobrze jest o nich pamiętać. Można się nimi posługiwać przy dziecku od najwcześniejszych chwil życia, ponieważ prosta i rymowana forma szybko wpada w ucho, oswaja z melodią języka oraz jego brzmieniem. Przysłowia będą dobrym wzbogaceniem „kąpieli słownej” lub opowiadanek. Tym samym mogą wspierać rozwój dziecka, jak i pomagać w terapii logopedycznej, np. ORM, jąkania czy afazji (zarówno u dzieci, jak i dorosłych). Znajdziemy wśród nich także wypowiedzenia do ćwiczenia podczas terapii dyslalii, koncentrując się na wybranych głoskach do ćwiczenia.

Przysłowia wielkanocne to część polskiej tradycji, warto przypomnieć je sobie lub poznać kilka z nich po to, by zaznajomić dziecko z bogatą kulturą polską. Recytowanie przysłów z dziećmi może okazać się naprawdę dobrą zabawą połączoną z nauką. Wspieramy w ten sposób także możliwości pamięciowe dziecka. Z kolei podczas zajęć z dorosłymi przysłowia stanowią dobry punkt zaczepny do konwersacji i wywołania automatyzmów.

Niedziela Palmowa (Kwietna Niedziela)

Pogoda na Kwietną Niedzielę, wróży urodzaju wiele.

W Niedzielę Kwietnia dzień jasny, jest to dla lata znak krasny.

Kwietnia Niedziela zimna — i listopad zimny.

Gdy w Palmową Niedzielę słońce świeci, będą pełne stodoły, beczki i sieci.

Gdy mokro w Kwietnia Niedzielę, rok się sucho ściele.

Wielka Środa

We środę po kołaczach, gdy żaba zakuka, już nas zima mrozami pewnie nie oszuka.

Wielki Piątek

Kiedy w Wielki Piątek rosa, to nasiej gospodarzu dużo prosa.

Jak w Wielki Piątek jest rosa, będzie obfity plon prosa.

A jeżeli w Wielki Piątek mróz, to proso na górę włóż.

Deszcz w Wielki Piątek napycha każdy kątek.

W piątek przed Wielkanocą, gdy deszczyk przerosi. pospólstwo urodzaje tego roku wnosi.

Jeśli w Wielki Piątek deszcz kropi, radujcie się chłopi.

W Wielki Piątek gdy deszcz hojnie doliny zleje, że dużo mleka będzie, są pewne nadzieje.

Gdy Wielki Piątek ponury, Wielkanoc będzie bez chmury.

W Wielki Piątek dobry zasiewu początek.

Kto w Wielki Piątek sieje, ten się w żniwa śmieje.

W Wielki Piątek zrób początek, a w Sobotę kończ robotę.

Wielkanoc

Kto dzień i noc gości, to w Wielką Niedzielę pości.

W Wielką Niedzielę pogoda, duża w polu uroda.

Zielone Boże Narodzenie, a Wielkanoc biała, w polu uciecha mała.

Pogodny dzień wielkanocny grochowi wielce pomocny.

Gdy na dzwony wielkanocne pada, suchość nam przez całe lato włada.

Jak pada we Wielkanoc, to trzeci kłos na polu ginie, ale jak pada na Zielone Swiątki, to naprawi.

Jeżeli w wielkanocną niedzielę deszcz, między Wielkanocą i Swiątkami więcej słoty niż pogody.

Od Wielkiejnocy do Zielonych Swiątek może lać i w piątek.

Warto zwrócić uwagę, że czasami ta sama treść przekazywana jest w kilku nieco odmiennych formach słownych. Dodatkowe wyjaśnienia rodzica odnośnie do znaczenia danego porzekadła mogą rozbudzić dziecięce zainteresowania i obudzić naturalną potrzebę eksploracji.

-----------------------------------------------------------------

1. L. J. Pełka, Polski rok obrzędowy. Tradycje i współczesność, Warszawa 1980, s. 154.

 

Literatura:

Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, pod red. J. Krzyżanowskiego, 1.1-4, Warszawa 1969-1978.

Na wszystko jest przysłowie. Popularny wybór przysłów polskich w układzie tematyczno-hasłowym, wybrał, opracował i wstępem opatrzył S. Świrko, Poznań 1975.

L. J. Pełka, Polski rok obrzędowy. Tradycje i współczesność, Warszawa 1980, s. 154.