Dlaczego oddech jest ważny dla logopedy

Dlaczego oddech jest tak ważny i często zajęcia zaczynają się właśnie od jego ćwiczenia? Dlaczego w różnych problemach i zaburzeniach mowy wprowadza się ćwiczenia oddechowe? Dlaczego logopedzi w większości tak katują te ćwiczenia oddechowe?

Tworzenie dźwięków mowy składa się bowiem z dwóch etapów: fonacji (modulowaniu powietrza przepływającego przez głośnię) oraz artykulacji (tworzenia barwy dźwięku, czyli modulowaniu strumienia powietrza już w kanale głosowym). Na narządy mowy składają się tym samym: aparat oddechowy (ekspiacyjny), tzn. płuca i tchawica; aparat fonacyjny, czyli krtań; aparat artykulacyjny (nasady), czyli jama gardłowa, ustna i nosowa oraz narządy artykulacyjne w jamie ustnej.

 
Aparat oddechowy można zatem rozpatrywać jako jeden narząd mowy, którego podstawową funkcją jest wytwarzanie prądu powietrza, przekształcanego na różnorodne dźwięki. Zatem powietrze, jego wdech i wydech, prawidłowy tor, długość fazy wydechu i umiejętność celowego kierowania strumienia wydychanego powietrza, są ważne dla dobrej wymowy. W języku polskim dźwięki naturalnie wymawiane są na wydechu, stąd tak duży nacisk kładzie się na wydłużanie tej fazy.

 
Nie zawsze może ćwiczenia oddechowe są niezbędne, niemniej niosą ze sobą dodatkowe korzyści i warto od nich zacząć, kiedy pacjent jest nadpobudliwy, ma trudności z koncentracją czy posiada zaburzenia zachowania. Ćwiczenia oddechowe zaliczane są do ćwiczeń rozluźniających. Trening taki pozwala nad sobą zapanować, poznać możliwości (a nawet schemat) swojego ciała i kształtować je oraz lepiej kierować uwagę dowolną. U pacjentów nadpobudliwych, chociaż z trudem na początku jest to wykonać, samodzielne sprawdzanie długości wdechu i wydechu umożliwia kontrolowanie własnych działań, co jest podstawową umiejętnością w stopniowym dochodzeniu do pożądanych społecznie zachowań. Zwracają na to uwagę również psychoterapeuci.

Ćwiczenia oddechowe bądź reedukacja oddechowa są też podstawą niejednej terapii logopedycznej - np.: jąkania, rynolalii (nosowania), opóźnionego rozwoju mowy, afazji. Właściwe oddychanie zapobiega ponadto niedotlenieniu, a tym samym wspomaga koncentrację i zapobiega trudnościom w nauce.